Teorik Bilgiye Duyulan İlginin Nedenleri: Yunan ve Arap-İslam Toplumunun Felsefeye Eğiliminin Temelleri

Abstract

Platon, felsefeye duyulan ilginin kaynağını hayret duygusuna bağlamıştır. Bu görüş, insandaki teorik düşüncenin antropolojik temeline dair bir açıklama getirse de, neden felsefenin insanlık tarihinde farklı toplumlarda aynı ilgiyi uyandırmadığını izah etmek için yeterli değildir. Teorik bilgi, tarihte farklı toplumlarda, kitlesel ve yoğun bir ilgi uyandırmıştır. Bunların başında şüphesiz antik Yunanistan gelir. Tarihte felsefenin tüm alanlarını kapsayacak toplumsal bir ilgi, Müslümanların klasik çağında da (MS 8 – 10) ortaya çıkar. Bu birbirinden oldukça farklı iki toplumu karşılaştırarak felsefeye ilgiyi teşvik eden ortak şartları tespit etmeye çalıştık. Felsefeye olan toplumsal ilginin, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi birçok dış şartlara bağlı olduğu açıktır. Fakat bütün bu dış şartların ötesinde, felsefenin bir toplumda gelişebilmesi evrensel bilgiyi varsayan ve bilgiyi bizatihi bir değer olarak kabul eden bir yaklaşımı gerektirir.