Name und Bedeutung von “Pārs”
Identifier (Artikel)
Identifier (Dateien)
Abstract
Name und Bedeutung von "Pārs"
Morteza Tahami
Pars ist der Name des Stammes der Achämeniden. Ursprünglich bezieht sich dieser Name auf die historische Landschaft im Südiran, in der das erste Perserreich hervorkam (heutige Provinz "Fārs"). Während die Achämeniden ihr Terrirorium aufbereiteten, wurde dieser Name für ihr ganzes Machtgebiet verwendet. Das Ziel dieser Recherche ist die Zeit der Entstehung, sowie die Namensetymologie anhand von antiken Quellen zu erhellen. Da mehrere Erklärungen dafür bekannt sind, wurde zur besseren Bedeutungsklärung versucht, diese chronologisch zu ordnen. Zu diesem Zweck wurden die alten Inschriften, welche sich direkt oder indirekt darauf beziehen, untersucht. Das Wort „Pārs“ wurde in Wörterbüchern, Enziklopedien und in islamischen Quellen erster Hand, sowie neueren Quellen erforscht. Letzlich wurden die verschiedenen Bedeutungen verglichen und daraus ein Schluss gezogen.
نام و معنای پارس
مرتضی تهامی
پارس نام پارسیان (هخامنشیان) است. این نام ابتدا به محل شکل گیری حکومت پارسیان (هخامنشی) که حدود استان فارس فعلی است اطلاق می شد، با قدرت گرفتن هخامنشیان و توسعه قلمرو، این نام به کل سرزمین ایران داده شد.
در این پژوهش کوشش بر آن است که به اتکای منابع، زمان پیدایش نام و معنی پارس را بدست آوریم، با توجه به اینکه برای واژه پارس بیش از یک معنی داده می شود، تلاش شده است تقدم و تأخر معانی واژه را که نقش تعیین کننده در معنی حقیقی پارس دارد روشن شود از اینرو، ابتدا از منابع و کتیبه های باستانی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به موضوع پرداخته اند استفاده شده است، سپس واژه پارس در فرهنگنامه ها (لغت نامه ها)، منابع دوره اولیه اسلامی و منابع جدید دنبال شده است، در پایان معنی واژه پارس براساس منابع، تطبیق و نتیجه گیری شده است.
کلمات کلیدی: پارس، فارس، منابع کهن، منابع دوران اسلامی، منابع جدید
Statistiken
Literaturhinweise
• ابن النديم، محمدبن اسحاق (١٣٦٦خ) ، الفهرست. ترجمه رضا تجدد ، تهران: انتشارات اميركبير.
• ابن بلخي (١٣٦٣خ)، فارس نامه. به سعي و اهتمام گاي ليسترانج و رينولد آلن نيكلسون، تهران: انتشارات دنياي كتاب.
• ارانسكی، يوسف م (١٣٧٨خ)، زبانهای ایرانی. ترجمه علي اشرف صادقی، تهران: انتشارات سخن.
• اصطخري، ابواسحق ابراهيم (١٣٦ق)، مسالك و الممالك . به اهتمام ايرج افشار ، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي .
• اوژن ، فلاندن (١٣٢٤خ)، سفرنامه به ایران. ترجمه حسین نور صادقی،چاپخانه روزنامه نقش جهان.
• ایمانپور، محمد تقی (١٣٨٣خ)، مکان جغرافیایی پارسه داریوش. در: فصلنامه مطالعات تاریخی ضمیمه مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد،شماره های پنجم ،ششم،پاییز و زمستان.
• ایمانپور، محمد تقی (بهار ١٣٨٦خ)، ریشه شناسی و وجه تسمیه پاسارگاد اولین پایتخت پارسیان . در: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد.
• آموزگار ، ژاله و احمد تفضلي (١٣٧٣خ)، زبان پهلوي. تهران: نشر معين.
• بنا كتي (١٣٤٨خ)، روضه اولي الاالباب في معرفه التواريخ و الانساب. به كوشش جعفر شعار ، انتشارات انجمن آثار ملي.
• بهار ، ملك الشعراء (مصحح) (١٣٨٣خ)، مجمل التواريخ والقصص. تهران: انتشارات دنيای كتاب.
• بهار ، مهرداد (١٣٨٠خ)، ترجمه بند هش. تهران: انتشارات توس.
• بهار ، مهرداد (١٣٨٤خ)، از اسطوره تا تاریخ. تهران: نشر چشمه.
• بيرونی، ابوريحان (١٣٧٧خ)، آثار الباقيه. ترجمه اكبر دانا سرشت ، تهران: انتشارات اميركبير .
• پيگولوسكايا، ن . (١٣٧٢خ)، شهرهاي ايران. ترجمه عنايت اله رضا ، تهران: انتشارات علمي فرهنگی.
• جلالی نائیینی، محمدرضا (١٣٧٥خ)، فرهنگ سنسکریت. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
• حبیبی، عبدالحی (١٣٦٣خ)، افغانستان بعد از اسلام . جلد اول، تهران: انتشارات دنیای کتاب.
• دياكونوف ، 1 . م ، 1377 ، تاريخ ماد ، ترجمه كريم كشاورز ، انتشارات علمي و فرهنگي ، تهران
• راشد محصل، محمد تقی (١٣٦٤خ)، درآمدی بر دستورزبان اوستایی. تهران: انتشارات کاریان.
• رواسانی شاپور،1386،جامعه بزرگ شرق ،انتشارات امیر کبیر،تهران
• سامی، علی،1338،پاسارگاد،انتشارات بنیاد فارس شناسی
• سامی، علی (١٣٤٣خ)، تمدن هخامنشی. جلد دوم، شیراز: چاپخانه موسوی.
• سعیدیان، عبدالحسین (١٣٧٩خ)، شهرهای ایران. تهران: انتشارات علم و زندگی.
• سیاهپور ،کشواد (١٣٨١خ)، خاستگاه هخامنشیان . در: مجله رشد آموزش تاریخ، سال ٤، شماره ١١.
• طبری، محمدبن جرير (١٣٦٨خ)، تاريخ طبری . جلد اول و سوم ، ترجمه ابوالقاسم پاينده ، تهران: انتشارات اساطير .
• غیاث آبادی مرادی، رضا (١٣٩٠خ)، ایران چیست. در: http://iran_bozorg.cloob.com (آخرین بازبینی 10 آذر 1394).
• فرهنگ آنندراج.
• فرهنگ دهخدا.
• فرهنگ رشیدی.
• فرهنگ معین.
• قرشی، امان اله (١٣٧٣خ)، ايران نامك. تهران: قرشی.
• قریب، بدرالزمان (١٣٨٣خ)، فرهنگ سغدی. تهران: انتشارات فرهنگان.
• كی خسرو، اسفنديار (١٣٦٣خ)، دبستان مذاهب. به اهتمام رحيم رضازاده ملك ، تهران: كتابخانه طهوري .
• گرديزی، ابوسعيد عبدالحی بن ضحاك ابن محمود (١٣٦٣خ)، تاريخ گرديزي. تصحيح عبدالحي حبيبي،تهران.
• گزنفون (١٣٨٠خ)،کوروش نامه. ترجمه رضا مشایخی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
• مجله هنر و مردم (١٣٥١خ)،شماره ١١٤ فروردین ماه.
• مجید زاده، یوسف (١٣٧٩خ)، تاریخ و تمدن بین النهرین. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
• مسعودی، ابوالحسن علی بن حسينی (١٣٧٠خ)، مروج الذهب. جلد اول ،ترجمه ابوالقاسم پاينده ، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي ،
• مقدسي (١٣٦١خ)، احسن التقاسيم في معرفه الاقاليم. بخش دوم ترجمه علينقي منزوي ، تهران: شركت مؤلفان و مترجمان ايران.
• منهاج السراج (١٣٦٣خ)، طبقات ناصري. جلد اول ، تصحيح و تحشيه عبدالحی حبيبی ، تهران: انتشارات دنياي كتاب .
• مينوی، مجتبی،(مصحح) (١٣٥٤خ)، نامه تنسربه گشنسب. تهران: انتشارات دانشگاه .
• نلسون فرای، ریچارد (١٣٨٠خ)، تاریخ باستانی ایران. ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
• هردوت (١٣٨٢خ)، تاریخ هردوت. کتاب اول ترجمه هادی هدایتی، تهران : انتشارات دانشگاه.
• يعقوبي ، احمدبن ابن يعقوب (١٣٦٢خ)، تاریخ یعقوبی. جلد اول ودوم ، ترجمه محمد ابراهيم آيتی ، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي .
• Macdonell, Arthur A. (1954), A Practical Sanskrit Dictionary.
• Kent, Roland (1953), Old Persian Grammar Texts Lexicon. American Oriental Society.