Afghanische Anthroponyme im Spiegel der Moderne – Ein Beitrag zur afghanischen Namenkunde (Teil 1)

چکیده

Ausgehend von dem Phänomen der Namengebung, das sämtlichen Kulturen der Welt eigen ist, versuchen die Autoren ein Bild des Zeitgeistes der aktuellen afghanischen Gesellschaft zu zeichnen. Personennamen spiegeln dies in besonderem Maße wider, so die Ausgangsthese der Autoren. Ausgehend von einer historischen Perspektive, die den Wandel im Bereich dieses speziellen Phänomens deutlich werden lässt, kann gezeigt werden, dass sich die heutige Namengebung und damit die Gesellschaft des Landes in einer weiteren Umbruchphase befindet. Anthroponyme müssen zurzeit besondere Beachtung finden, weil in den ländlich geprägten Gebieten des Landes Beinamen (= Familiennamen) bis heute völlig unüblich sind, rezent aber im Zuge des Aufbaus zentraler administrativer Strukturen gefordert werden. Gezeigt wird, welcher sprachlicher Mittel und Quellen sich bedient wird, um hierbei den neuerdings staatlicherseits gestellten Anforderungen nachzukommen. Dies bringt in Unkenntnis der Sprachgeschichte und insbesondere der arabischen Sprachen vordergründig manch gewagtes Namenkonstrukt hervor. Dennoch reflektiert die Kreativität auf diesem Feld Trends allgemeiner Art, so dass afghanische Personennamen, Ruf- und Beinamen, als Träger ideologischer, ethnischer wie regionaler Vorgaben ins Blickfeld treten.

Es ist dies der einleitende Teil, weitere Teile folgen in späteren Ausgaben dieser Zeitschrift.

نام شناسی انسانی افغانستانی در آِینه ی عصر حاضر

نسیم صابر، زیگرفرید وبر

مولفان می‌کوشند با نگاه به پدیده‌ی نام‌گذاری، تصویری از روح جامعه‌ی افغانستانی معاصر رسم کنند. اصل موضوعه‌ی مقاله این است که نام‌های خاص به وجه احسن این تصویر را به دست می‌دهند. مبتنی بر دید تاریخی می توان دید که نام گذاری امروزی افغانستانی، همچنان که جامعه‌ی امروزی افغانستان، در آستانه تحولی قرار دارد. نام‌شناسی انسانی (آنتروپونوم) در حال حاضر ارزش خاصی از آن جهت می‌یابد، که در جوامع روستایی افغانستان، نام خانوادگی تا امروز غیر ساری بوده، اینک اما در جریانِ پی‌ریزی ساختار مدیریتی مرکزی، پشتیبانی شده و تداول می‌یابد. در این مقاله نشان داده می‌شود، کدام منابع و ابزارهای زبانی به خدمت گرفته می‌شوند، تا شروط مفروض حکومتی احراز شوند. ناآشنایی با تاریخِ زبان و به‌ویژه ناآشنایی با زبان عربی، موجب ساخته شدن نام‌های غیرمتعارفی می‌شود. این نام‌گذاری‌ها در عین حال خلاقیت در سلیقه‌های مختلف را بازتاب می‌دهند، چنان که می‌توان نام‌ها، نام‌های خانوادگی و شهرت‌های افغانستانی را محملی برای ایدئولوژی، تبارشناسی و داده‌های محلی در نظر گرفت.

این نوشته بخش نخست این مقاله است. بخش های تالی در شماره های آینده ی این مجله چاپ خواهند شد.